Czym jest deklaracja wekslowa?

Czym jest weksel?

Weksel to papier wartościowy, będący zabezpieczeniem umowy zawartej między stronami. Dokument ten zawiera zobowiązanie dłużnika do spłaty sumy wekslowej w określonym terminie danej osobie. Weksel wystawiany jest zazwyczaj w sposób blankietowy (in blanco), czyli z pozostawieniem miejsca na wypełnienie przez wierzyciela sumy zadłużenia – przy wzięciu pożyczki nie wiadomo, w jakiej części dług zostanie oddany. Dłużnik, który na podpisać dokument tego rodzaju powinien zadbać o to, by została sporządzona deklaracja wekslowa.

Czym jest deklaracja wekslowa?

Deklaracja wekslowa jest dokumentem, w którym został opisany stosunek prawny jako podstawa do wystawienia weksla – np. fakt zaciągnięcia pożyczki. Jeśli wierzyciel wypełniłby weksel in blanco w sposób nieuczciwy, wpisując kwotę wyższą niż suma pożyczki, dłużnik z deklaracją wekslową będzie miał możliwość dowieść przed sądem faktyczną jej wysokość. Dokument ten jest więc ochroną pożyczkobiorcy przed nieuczciwymi praktykami.

Deklaracja wekslowa chroni dłużnika tylko wtedy, gdy swoich praw będzie dochodzić osoba, której wręczono weksel. Jeśli więc weksel trafi do osoby trzeciej – zobowiązanie stanie się zobowiązaniem abstrakcyjnym. Nie można podnosić zarzutów w stosunku do kogoś, kto nabył weksel w dobrej wierze – przepisy chronią bowiem nabywców weksli, działających bez złych intencji.

Formy deklaracji wekslowej

Forma, w której powinna być sporządzona deklaracja wekslowa, zależy od woli stron, bowiem nie istnieją w prawie wekslowym żadne wymogi w tej kwestii. Może więc być to umowa pisemna, ustna lub dorozumiana. Treść deklaracji wyznaczona jest przez granice swobody umów, zawarte w art. 353 Kodeksu Cywilnego. Która forma deklaracji wekslowej jest najkorzystniejsza? Oczywiście – pisemna. Jest to niekwestionowany dowód w przypadku wystąpienia konfliktu między stronami.

Forma pisemna deklaracji wekslowej

Forma pisemna to najczęstsza i zarazem najbezpieczniejsza postać deklaracji wekslowej. Przeważnie jest to oświadczenie pisemne osoby, która podpisuje weksel, może jednak przyjąć formę umowy między wystawcą lub poręczycielem, a wierzycielem. Przyjmujący weksel nie musi podpisywać deklaracji – wystarczy, że zostanie ona przez niego przyjęta. Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest jednak złożenie podpisu przez obie strony, co chroni przed konfliktem dotyczącym autentyczności treści.

Czy weksel powinien zawierać określoną wysokość sumy?

Choć deklaracja nie musi zawierać maksymalnej sumy, na którą wierzyciel ma wypełnić weksel in blanco, w umowie wekslowej warto zawrzeć zapis o kwocie, na którą odbiorca może wypełnić weksel. Stanowi to zabezpieczenie dla obu stron transakcji. Najczęściej kwota ta równa jest wysokości zadłużenia, które wynika z umowy chronionej wekslem. Ważne, aby określić termin płatności, dzięki któremu dłużnik będzie miał informację o czasie spełnienia zobowiązania przed wypełnieniem weksla.

Czym jest odpowiedzialność wekslowa?

Deklaracja wekslowa istnieje wówczas, gdy istnieje również weksel, natomiast sam weksel zachowuje ważność bez deklaracji. Weksel wypełniony niezgodnie z deklaracją nie wpływa na istnienie odpowiedzialności wekslowej. Dłużnik natomiast ma możliwość oskarżyć wierzyciela o uzupełnienie dokumentu niezgodnie z porozumieniem – ma to wpływ na zakres weksla. Aby uniknąć takich sytuacji – weksel należy wydawać wraz z kwotą podpisaną przez osobę wystawiającą deklarację.

Weksel in blanco stanowi zabezpieczenie dla wierzyciela, z kolei deklaracja wekslowa to ochrona dla wystawcy weksla, czyli dłużnika. Dzięki niej ograniczona jest możliwość dochodzenia sumy wekslowej do wysokości kwoty zadeklarowanej. Warto pamiętać, że to na dłużniku spoczywa konieczność dowodu, że wypełnienie dokumentu było niezgodne z porozumieniem.

Odwołanie oraz przeniesienie deklaracji wekslowej

Osoba, która wystawiła weksel, nie ma możliwości odwołania upoważnienia, które zostało zawarte w deklaracji – zostało ono wystawione w interesie odbiorcy. Wystawca nie może modyfikować porozumienia ani wycofać się z umowy. Weksel wraz z deklaracją mogą jednak zostać przeniesione na kolejnego nabywcę.

O czym warto pamiętać przy podpisywaniu deklaracji wekslowej

Deklaracja wekslowa powinna być podpisana zarówno przez wierzyciela, jak i dłużnika. Wystawca powinien, dla własnego bezpieczeństwa, poprosić o podpis w dwóch egzemplarzach (dla każdej ze stron – po jednym), mimo że zazwyczaj deklarację otrzymuje wierzyciel. Należy zachować kopię dokumentu, to szczególnie ważne z punktu widzenia wystawcy weksla. Pozwoli to bronić się przed nieprawidłowym wystawieniem dokumentu, w przypadku sporu między stronami. Jeżeli przy podpisywaniu umowy cokolwiek jest niejasne lub wątpliwe, warto zgłosić się do prawnika, który bez problemu wytłumaczy wszystkie wątpliwości.

Najczęściej zadawane pytania

Co to jest deklaracja wekslowa i jakie ma znaczenie w przypadku weksla in blanco?

Deklaracja wekslowa to dokument, który określa podstawę prawną wystawienia weksla, na przykład faktyczną wysokość zaciągniętej pożyczki. W przypadku weksla in blanco, gdzie nie wypełnia się kwoty zadłużenia, deklaracja wekslowa jest kluczowa dla ochrony dłużnika przed nieuczciwymi praktykami. Dzięki niej dłużnik może w sądzie udowodnić rzeczywistą wysokość zobowiązania, jeśli wierzyciel wypełni weksel na kwotę wyższą niż faktyczne zadłużenie.

Jakie są formy deklaracji wekslowej i która z nich jest najbezpieczniejsza?

Deklaracja wekslowa może przybrać formę pisemną, ustną lub dorozumianą, jednak z punktu widzenia bezpieczeństwa najkorzystniejsza jest forma pisemna. Jest to niezbity dowód w razie konfliktu między stronami. Forma pisemna zwykle przyjmuje postać oświadczenia pisemnego osoby podpisującej weksel lub umowy między wystawcą, poręczycielem a wierzycielem. Warto, aby deklaracja była podpisana przez obie strony, co dodatkowo zabezpiecza interesy wystawcy weksla.

Jakie są obowiązki i prawa dłużnika w kontekście deklaracji wekslowej?

Dłużnik (wystawca weksla) ma obowiązek poinformowania wierzyciela o wszelkich uzupełnieniach weksla przed terminem płatności oraz określeniu dodatkowego terminu na jego wykupienie. Po tym czasie ma prawo dochodzić zapłaty wekslowej w sądzie. Dłużnik może również przenieść prawo wynikające z deklaracji na inną osobę poprzez indos. Warto jednak pamiętać, że wystawca weksla nie może odwołać upoważnienia zawartego w deklaracji wekslowej ani wycofać się z umowy.