Co to jest kapitał obrotowy i jakie ma znaczenie?

Co to jest kapitał obrotowy?

Kapitał obrotowy jest miarą finansową, która pomaga określić poziom płynności finansowej przedsiębiorstwa. Określany jest jako nadwyżka bieżących środków finansowych nad zobowiązaniami, wyliczaną na podstawie aktywów, które znajdują się w firmie krócej niż rok.

Wartość kapitału obrotowego otrzymasz, odejmując od wartości majątku obrotowego przedsiębiorstwa wartość zobowiązań bieżących względem:

• banków – np. kredyty krótkoterminowe,
• systemu finansowania państwa – np. podatki, składki na ubezpieczenie społeczne,
• pracowników – wynagrodzenia,
• dostawców – brak zapłaty za zrealizowane dostawy.

Niewspółmiernie niski poziom kapitału może stanowić ryzyko utraty płynności finansowej czy nawet wzrostu kosztów uzyskania przychodu.

Typy i funkcje kapitału obrotowego

Istnieją dwa podtypy kapitału obrotowego:

• kapitał obrotowy brutto – to bieżące aktywa firmy, czyli majątek obrotowy, wykorzystywany w działalności aktualnej,
• kapitał obrotowy netto – to różnica między kapitałem stałym i majątkiem trwałym lub między aktywami bieżącymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Kapitał obrotowy netto może znajdować się na różnych poziomach:

• dodatnim – długoterminowy kapitał jest wyższy niż poziom aktywów trwałych,
• zerowym – poziom aktywów i zobowiązań bieżących jest wyrównany,
• ujemnym – aktywa obrotowe są wyższe niż zobowiązania krótkoterminowe.

Kapitał obrotowy pomaga przedsiębiorstwu utrzymać płynność finansową. Może przydać się wówczas, gdy firma ma problem ze sprzedażą towarów lub gdy klienci zalegają ze spłatą należności. Dzięki kapitałowi obrotowemu możesz prowadzić działalność bez konieczności wzięcia kredytu. To także zabezpieczenie przed negatywnym skutkiem strat finansowych.

Obliczenie zapotrzebowania firmy na kapitał obrotowy polega na odjęciu od wartości kapitału salda środków pieniężnych netto. Zapotrzebowanie to zależne jest od sytuacji rynkowej danego przedsiębiorstwa – może być wyższe wówczas, gdy wzrośnie sprzedaż towarów, skróceniu ulegną terminy regulacji zobowiązań, a wydłużeniu – terminy płatności przez klientów.

Jak zarządzać kapitałem obrotowym?

Zarządzanie kapitałem obrotowym to dbanie o równowagę między zyskownością działalności i płynnością finansową. Najważniejsze są tu:

• zapasy, których wielkość ma zapewnić stabilną produkcję i umożliwić wytwarzanie nowych towarów,
• środki pieniężne, konieczne do uregulowania zobowiązań na czas,
• dług krótkoterminowy, który zapewni najniższe koszty obsługi długu,
• należności, czyli kontrola terminów płatności.

Utrzymywanie optymalnego poziomu kapitału obrotowego netto umożliwia zachowanie prawidłowych proporcji między tempem wzrostu przedsiębiorstwa, sprzedażą i poziomem majątku obrotowego.

Istnieją cztery strategie zarządzania kapitałem obrotowym: konserwatywna aktywów, agresywna aktywów, konserwatywna pasywów oraz agresywna pasywów.

Strategia konserwatywna aktywów

Strategia ta opiera się na operowaniu aktywami bieżącymi w oszczędny sposób – tak, aby struktura pasywów była stabilna. To chęć zachowania jak najwyższej kwoty aktywów płynnych (krótkoterminowych papierów wartościowych o wartości, która przekracza 50% wszystkich aktywów oraz gotówki). Otrzymana nadwyżka ma być wykorzystana do spłaty nagłych zobowiązań, powstałych przy niewystarczających wpływach operacyjnych.

Strategia agresywna aktywów

To metoda odwrotna do strategii konserwatywnej – aktywa płynne są ograniczone do wartości poniżej 50% wartości całych aktywów. Jej efektywność zależy od wysokiej rentowności aktywów trwałych wówczas, gdy zamrożenie środków obrotowych nie służyłoby ich wykorzystaniu. Procent udziału gotówki zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania wyższego zwrotu z inwestycji.

Konserwatywna strategia pasywów

Strategia ta to dążenie do ograniczenia udziału zadłużenia krótkoterminowego w źródłach finansowania firmy (mniej niż 50% ogółu wartości pasywów). Jest to rezygnacja lub minimalizacja kredytów krótkoterminowych i zastosowanie środków własnych. Konserwatywna strategia pasywów wpływa na zmniejszenie ryzyka niewypłacalności i wysoką stopą zwrotu.

Agresywna strategia pasywów

Jest to maksymalizacja funduszy okresowych kosztem kapitału bazowego (więcej niż 50% ogółu wartości pasywów). W tym przypadku udział krótkoterminowego zadłużenia w kapitale jest wyższy procentowo. Przekłada się to na ryzyko utraty płynności finansowej.

Jaką wybrać strategię zarządzania kapitałem obrotowym?

Wybór strategii zależy od aktualnej koniunktury kraju, która kształtuje podaż i popyt, a także od profilu działalności przedsiębiorstwa. Nie ma jednego modelu, który sprawdzi się w każdej firmie. Kadra zarządzająca powinna zdecydować się na optymalną dla siebie stopę zwrotu z kapitału, ze świadomością o związanym z nią ryzyku.

Przedsiębiorstwo znające rynek, klientów i dostawców może zdecydować się na strategię agresywną, która zakłada zarówno duży zysk, jak i duże ryzyko. Z kolei dla firm, które przeżywają kryzys finansowy lub dopiero zaczynają działalność, lepszym wyborem będzie strategia konserwatywna (małe zyski, małe ryzyko).

Najczęściej zadawane pytania

Jak oblicza się kapitał obrotowy i co to oznacza dla przedsiębiorstwa?

Kapitał obrotowy oblicza się, odejmując od wartości majątku obrotowego (aktywów bieżących) firmy wartość jej zobowiązań bieżących. Wartość kapitału obrotowego pokazuje, na ile środki firmy pokrywają bieżące zobowiązania i służą do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa. Dodatni kapitał obrotowy wskazuje na to, że firma ma wystarczające środki do pokrycia swoich krótkoterminowych zobowiązań i może inwestować w rozwój.

Jakie są typy kapitału obrotowego i jakie mają funkcje?

Istnieją dwa podtypy kapitału obrotowego: brutto i netto. Kapitał obrotowy brutto to bieżące aktywa firmy, które są wykorzystywane w bieżącej działalności. Natomiast kapitał obrotowy netto to różnica między aktywami bieżącymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi. Kapitał obrotowy netto może być dodatni, zerowy lub ujemny, co odzwierciedla zdolność firmy do pokrycia swoich krótkoterminowych zobowiązań.

Jakie są strategie zarządzania kapitałem obrotowym i która jest najlepsza?

Strategie zarządzania kapitałem obrotowym dzielą się na konserwatywne i agresywne, zarówno w zakresie aktywów, jak i pasywów. Konserwatywne strategie skupiają się na bezpieczeństwie i stabilności, minimalizując ryzyko, podczas gdy agresywne strategie dążą do maksymalizacji zysków, często kosztem większego ryzyka. Wybór odpowiedniej strategii zależy od indywidualnych potrzeb i sytuacji firmy, jej profilu działalności oraz warunków rynkowych. Nie ma uniwersalnej najlepszej strategii, ponieważ każda firma jest inna i powinna dostosować strategię do swojego modelu biznesowego i tolerancji na ryzyko.