Co to jest weksel in blanco?

Zamierzasz podpisać weksel in blanco? Zanim się na to zdecydujesz, warto dowiedzieć się, czym w ogóle jest ten rodzaj papieru wartościowego i z jakimi konsekwencjami wiąże się podpisanie weksla in blanco.

Czym w ogóle jest weksel?

Weksel to rodzaj papieru wartościowego, który zawiera zobowiązanie jednej ze stron do zapłacenia drugiej stronie określonej sumy pieniędzy. Ważną informacją jest to, że weksel nie może dotyczyć świadczenia usług ani przekazywania rzeczy, a jedynie zapłacenia określonej kwoty. Możemy wyróżnić dwa rodzaje weksli:

• weksel sola – mówimy o nim, kiedy sam wystawca weksla zobowiązuje się do zapłaty sumy pieniędzy;
• weksel trasowany / weksel ciągniony – do zapłacenia zobowiązana jest osoba wskazana na wekslu.

Kto jest kim? Czyli pojęcia związane z wekslem

Prawidłowe wypełnienie weksla wymaga znajomości kilku terminów, które m.in. ze względu na podobieństwo w nazewnictwie mogą okazać się mylące dla osób niezaznajomionych dobrze w tematyce weksli.

• Trasant – trasantem jest wystawca weksla lub czeku. W wekslu sola trasant wskazuje do zapłaty samego siebie. Podpis trasanta jest warunkiem koniecznym do prawidłowego wystawienia weksla.
• Trasat – jest nim osoba wskazana przez trasanta do zapłacenia kwoty wskazanej na wekslu. Trasat występuje zatem jedynie w przypadku weksla trasowanego (ciągnionego). Jeżeli trasat okaże się niewypłacalny, wówczas obowiązek zapłaty przechodzi na trasanta.
• Remitent – osoba, na rzecz której trasant lub trasat zobowiązuję się zapłacić kwotę.
• Poręczyciel – bezwarunkowo odpowiada za dług wekslowy.

Jakie informacje musi zawierać weksel

Aby weksel został uznany za ważny i miał moc prawną, konieczne jest zamieszczenie w nim konkretnych informacji. Wśród nich muszą znaleźć się:

• słowo „weksel” użyte w tytule dokumentu, zapisane w tym samym języku, w  którym sporządza się treść weksla;
• nazwisko trasata;
• polecenia zapłaty wskazanej kwoty wraz z terminem i miejscem płatności;
• nazwisko remitenta;
• data i miejsce wystawienia weksla;
• podpis trasanta.

Z tego miejsca możemy płynnie przejść do kwestii związanych z wekslem in blanco.

Co wyróżnia weksel in blanco?

Weksel in blanco to rodzaj weksla, który w momencie wystawienia nie zawiera części danych. Wyjątkiem są podpisy wystawcy, trasata oraz poręczyciela – bez tych informacji weksel in blanco nie będzie ważny.

Sporządzenia weksla, w tym również weksla in blanco, nie wymaga obecności notariusza ani specjalnych blankietów urzędowych.

Czy weksel in blanco jest ważny i co sprawia, że może zostać uznany za nieważny?

Jako że weksel in blanco nie jest dokumentem wypełnionym w prawidłowy sposób, nie jest on traktowany jako papier wartościowy. Weksel in blanco i weksel nieważny różnią się od siebie tym, że w przypadku weksla in blanco niektóre informacje nie zostały uzupełnione umyślnie. Dlatego wraz z wystawieniem weksla in blanco musi zostać wystawiona deklaracja wekslowa, zwana również porozumieniem wekslowym.

Deklaracja wekslowa jest porozumieniem, które ma być formą zabezpieczenia przed nieprawidłowościami i oszustwami, na które są podatne weksle in blanco. W dokumencie tym wszystkie osoby zaangażowane określają warunki realizacji weksla. Musi ona zawierać takie informacje, jak:

• data zawarcia umowy, która musi być taka sama, jak data wystawienia weksla;
• dane osobowe każdej ze stron;
• oświadczenie, w którym dłużnik deklaruje oddanie weksla wierzycielowi;
• zobowiązanie, w którym wierzyciel deklaruje oddanie weksla dłużnikowi zaraz po spłacie zobowiązania;
• podpisy każdej ze stron.

Należy pamiętać o tym, że deklaracja wekslowa jest osobnym dokumentem i nie może stanowić ani części weksla, ani części umowy, której weksel dotyczy. Dlatego strony, które chcą zabezpieczyć swoją umowę wekslem, muszą przygotować osobno każdy z tych dokumentów.

Po co wystawiamy weksle in blanco?

Funkcją weksla in blanco jest przede wszystkim zabezpieczenie wykonania umowy. W przypadku kiedy strona zobowiązana w umowie do zapłaty danej kwoty nie wywiąże się z obowiązku zapłaty, wówczas zostaje uruchomiony weksel – wierzyciel uzupełnia weksel in blanco sumą należnej kwoty. Dla wierzyciela weksel jest argumentem, który okaże się cenny w przypadku odzyskiwania długu drogą sądową, natomiast dłużnikowi znacznie utrudni sprawę.

Jakie ryzyko niesie weksel in blanco?

Wspomniana deklaracja wekslowa ma na celu zabezpieczenie obu stron, a w szczególności dłużnika, przed nieprawidłowościami, które mogłoby narazić go na konieczność spłacenia niesłusznego długu.

Indosowanie weksla, czyli puszczenie weksla w obieg

O takiej sytuacji mówimy, kiedy wierzyciel na odwrocie weksla umieści zapis, na mocy którego ustępuje innej osobie prawo do ściągnięcia długu oraz przekaże dokument nowemu wierzycielowi. Dlaczego niesie to ryzyko? Ponieważ łatwiej jest bronić się przed wekslem, kiedy znajduje się on w rękach pierwotnego wierzyciela. Wystarczy wyobrazić sobie sytuację, w której pierwotny wierzyciel wypełnia kwotę na wekslu in blanco i przekazuje weksel innej osobie. W przypadku pierwotnego wierzyciela można bronić się, np. powołując się na umowę, która mogła zostać wcześniej wykonana. W przypadku kiedy weksel został indosowany, konieczne może okazać się wykazanie przed sądem, że pierwotny wierzyciel działał świadomie na szkodę dłużnika.